Kwaliteit van water heeft grote invloed op de kwaliteit van het speeloppervlak.

Steeds vaker worden we geconfronteerd met de effecten van het veranderende klimaat. Langere periodes van droogte, gevolgd door kortdurende hevige regenval. We krijgen allemaal te maken met de effecten hiervan. Op diverse fronten moeten we ons beleid met betrekking tot water en het gebruik en de beheersing ervan aanpassen aan deze veranderingen.

Wij zien samen, Aqua Aid Europe (Europese distributeur van Aqua Aid Surfactants en biostimulants) en Vos Capelle (exclusief distributeur voor Nederland), al langer het rijzende probleem van het gebruik van water op sportaccommodaties en golfbanen. Was het in het verleden nog geen probleem om grondwater op te pompen, nu zien we in het voorjaar al tekorten en beregeningsverboden met alle gevolgen van dien. De maatschappij, maar vooral waterschappen en lokale overheden, moeten een ander beleid gaan voeren op het gebied van waterhuishouding. Feitelijk zijn er drie steeds groter wordende problemen die wij al jaren signaleren: beschikbaarheid, kwaliteit en kostprijs van water in het algemeen. Aqua Aid ervaart dit al langer in Zuid-Europa, waar door een warmer klimaat normaliter veel meer water verbruikt wordt op sportaccommodaties en golfbanen en waar de kwaliteit van het water ook een grote invloed heeft op de kwaliteit van het speeloppervlak.

Het probleem van waterbeschikbaarheid ondervinden wij in de afgelopen jaren regelmatig in de vorm van onttrekkings- en beregeningsverboden. Toch een vreemd idee terwijl er in de winter en vroege voorjaar toch echt wel heel wat neerslag valt. Men vraagt zich af: waar is al dat water gebleven? Het antwoord is waarschijnlijk: richting zee. De agrarische wereld heeft graag droge voeten in het voorjaar omdat er dan op tijd gepoot en gezaaid kan worden, dus wordt het grondwaterpeil laag gehouden. Met als gevolg dat er na een droog voorjaar in veel gebieden een té laag grondwaterpeil ontstaan is waardoor er later een tekort aan oppervlaktewater ontstaat. Aan de overheid de taak ervoor te zorgen dat er in de toekomst water beschikbaar is voor meerjarige gewassen en beregening van sport en golf accommodaties gedurende het gehele seizoen.

Waterkwaliteit van beregeningswater is in Nederland momenteel nog geen heel groot probleem, hoewel het aandeel bicarbonaten  lokaal wel een toenemende zorg is, evenals te hoge pH waardoor de balans in de bodem verstoord wordt. Door een verstoorde balans worden nutriënten slechter opgenomen door de plant, gaat het rendement van onze meststoffen omlaag en spoelen we deze ongebruikte elementen weg met het grondwater. In Zuid-Europa zien we nog veel extremere waarden in de grondwaterkwaliteit met hoge zoutgehaltes met alle gevolgen van dien. Zo ver is het in Nederland nog niet maar onze waterkwaliteit gaat achteruit.

De kostprijs van water is in Nederland nog geen groot probleem; nog niet. Daar gaat in de toekomst zeker verandering in komen. Denk daarbij niet alleen aan de kostprijs voor het water zelf maar ook aan de kosten voor irrigatiesysteem, elektriciteit en dergelijke. Een gemiddelde golfbaan in Midden-Europa gebruikt zo’n 250.000 m³ water per jaar, als je dan € 0,85 per m³ moet betalen wordt de waterrekening opeens een substantieel onderdeel van het onderhoudsbudget. Een tiental jaren geleden was hiervan nog geen sprake maar wij zien het probleem met de klimaatverandering snel noordwaarts komen.

Zaak is dus om jezelf voor te bereiden op deze elementen die hoe dan ook op ons afkomen. In dit geval geldt vooral: regeren is vooruitzien. Pas nu je strategie al aan op wat er komen gaat. Gebruikers kunnen zelf een grote bijdrage leveren door het totale waterverbruik op accommodaties terug te dringen. Op een vrij eenvoudige wijze en met naar verhouding beperkte middelen kan al snel een reductie in waterverbruik worden bereikt van 35% of meer. Het komt daarbij aan op kennis en ervaring. Hier ligt zeker ook een rol voor de brancheorganisaties op het educatieve vlak. Begin bijvoorbeeld eens met jezelf de vraag te stellen: waarom moet ik vandaag irrigeren en hoeveel? Veel gebruikers hebben hierop geen duidelijk antwoord. Men beregent vaak op basis van ervaring en gevoel, zonder dat dit met cijfers onderbouwd is. Hier begint eigenlijk het verhaal van werken naar een verlaagd watergebruik.

Kwaliteit van de irrigatie

Een belangrijk aspect bij het verminderen van het watergebruik is een goed werkend irrigatiesysteem. Doe eens een test om te kijken hoe nauwkeurig je beregeningsinstallatie werkt door een tiental regenmeters op een green op te stellen en dan een beregeningsronde van 100% uit te voeren. Het is opvallend hoe groot soms de verschillen in waterafgifte per m² is,  door verkeerde stand van de sproeiers met teveel of geen overlap of een verkeerde nozzle. Met de wetenschap die we nu hebben is het richting toekomst noodzakelijk dat iedere golfbaan/accommodatie iemand heeft die verantwoordelijk is voor de irrigatie.

Bodemanalyse en vochtmeting

Met een bodemanalyse kan op eenvoudige wijze de pF curve worden vastgesteld die duidelijk maakt waar het verwelkingspunt van je toplaag zit en waar de veldcapaciteit zich bevindt. Met een goede bodemvochtmeter kun je dagelijks een aantal metingen doen en daarmee een database opbouwen zodat men kan voorspellen hoeveel bodemvocht er in het komende etmaal vermindert zodat kan worden besloten of en hoeveel er beregend moet worden. Met simpele weerstations kan de ET factor al op een goede manier worden bepaald, dit is ook een goede indicatie voor hoeveelheid en interval van de irrigatie. Omdat er nooit een 100% homogeen bodemprofiel is, is een goed werkende waterverdeler/ wetting agent, ook wel surfactant genoemd, onmisbaar. De wetting agents verschillen van elkaar qua werking. Je hebt producten die vocht verdelen en vasthouden en je hebt producten welke vocht verdelen en afvoeren. Oude technieken zijn de zogenaamde 2D molecuulstructuren met een co-block polymeer. Dit zijn de bekende producten die al langer op de markt zijn. Veel hoogwaardigere producten bevatten een 3D molecuul, zoals: Aqua Aid OARS HS, OARS PS en PBS 150. Doordat de molecuul meervoudig vertakt is (3D) ontstaat een verhoogde én langere werking. De PBS150 werkt zelfs tot 150 dagen. Door de combinatie van bovengenoemde richtlijnen op te nemen in het onderhoudsplan van een golfbaan of sportaccommodatie wordt een goede stap gezet in het terugdringen van het watergebruik.
Er komt in 2023 een nieuwe technologie op de markt die op een iets andere manier het vocht kan vasthouden in de vorm van de nieuwe 2,5D surfactant Aqua Aid Hydra 30+. Hierin zit deels technologie uit PBS 150 en deels uit OARS, met enkele biostimulanten samengevoegd. Door de hoge concentratie en goede werking bereikt men hiermee met lage dosering een zeer goed resultaat.

Vos Capelle levert daarnaast al enkele jaren meststoffen met hierop de wetting agent PBS150 gecoat, zoals de VOSCA Humiterra W.A. welke gebruikt wordt bij renovaties of herstelperiode van de sportvelden en golfbanen. Voordeel is dat je zowel de organische bemesting aanbrengt, de meststof sneller oplost én vocht in de toplaag langer beschikbaar blijft voor jonge grasplanten.

Als branche kunnen we met deze technologie de overheid een stap voor zijn zodat, – op het moment dat er verdere maatregelen vanuit overheidswege ingevoerd worden, wij al een antwoord klaar hebben.

De juiste hulpmiddelen

Het is zaak dat er op iedere accommodatie een bodemvochtmeter (Fieldscout TDR), en bij voorkeur ook een eigen weerstation, aanwezig zijn zodat er goede data voor de greenkeeper of fieldmanager beschikbaar zijn. Vochtmeters zijn er in vele soorten en maten. Het is goed om systemen te kiezen die met elkaar kunnen samenwerken. Zo is er bijvoorbeeld software van Spectrum die data van de TDR 150 / TDR 350 bodemvochtmeter en weerstation kan samenvoegen op een gemeenschappelijke basis. Daarnaast zijn er ook mogelijkheden om deze software te koppelen met beregeningscomputers zodat de data automatisch verwerkt wordt.

Een andere optie is om Spiio draadloze bodemvochtsensoren in de toplaag aan te brengen. Deze sensoren zenden realtime informatie over het vochtpercentage, temperatuur en EC naar je portal. Al deze gegevens zijn live te raadplegen via de portal of app.

Een goede surfactant met 2,5D of 3D werking neemt een hoop werk uit handen door de unieke eigenschappen qua hoge efficiëntie en duurwerking in waterverdeling. Zoals hierboven gesteld is het verstandig iemand verantwoordelijk te maken voor de kwaliteit van het irrigatiesysteem, zodat van een goede basis kan worden uitgegaan.

Vermindering verdamping

Waterbesparing kan ook aan de kant van de plant plaatsvinden. Door verdamping verdwijnt er in stresscondities natuurlijk veel water uit de plant als deze zichzelf bij hitte beschermt. Door de plant van buitenaf te beschermen met een Uv-filter wordt het aantal stressmomenten verminderd en neemt de verdamping af, waardoor de plant minder water gebruikt. Aqua-Aid Solar is een vloeibaar UV- en infrarood filter, gebaseerd op biologische eigenschappen die de verdamping vanuit de plant vermindert en het aantal stressmomenten reduceert. Hierdoor gaat de plant minder in “shutdown” zodat er minder onderbrekingen zijn in vitale processen en wordt abiotische stress aanzienlijk verminderd. Het blijkt overigens dat een Uv-filter gedurende het gehele jaar stress vermindert, met Solar breng je eigenlijk een soort beschermlaag aan op het blad, terwijl de structuur open genoeg blijft zodat de plant via het blad kan blijven ademen en ook meststoffen kan opnemen.

Technici van Aqua Aid Europe geven regelmatig presentaties over dit onderwerp. Mocht u geïnteresseerd zijn in deze zienswijze, dan verwijzen wij u naar onze exclusief distributeur in Nederland, Vos Capelle.